Professionals in het bibliotheekwezen zijn altijd actief geweest in allerlei organisaties en verenigingen om ervaringen en informatie uit te wisselen. Vanaf het vroege begin onderhouden bibliothecarissen contact via publicaties, congressen en diverse andere bijeenkomsten. Deze persoonlijke ontmoetingen en gedrukte publicaties spelen nog steeds een grote rol in de ontwikkeling van deze beroepsgroep. Tegenwoordig worden deze contacten echter aangevuld met sociale netwerkmedia. Ze geven een nieuwe dimensie aan het werk van de professional in het bibliotheekwezen. Waar vroeger de informatie-uitwisseling maandelijks of soms zelfs jaarlijks plaatsvond, is dit nu vrijwel per direct mogelijk.
Ik zou echter niet graag zien dat de bibliotheekprofessional niet langer bijeenkomsten en conferenties bijwoont. Ik hecht nog steeds grote waarde aan het persoonlijke contact met mijn collega's tijdens de jaarlijkse ALA (American Library Assocation)-conferenties, de congressen van Computers in Libraries of Internet Librarian en de vele andere lokale, regionale of nationale bijeenkomsten. Tegelijkertijd kan ik me bijna niet voorstellen hoe ik op de hoogte zou kunnen blijven van de laatste trends en technologieën zonder de voortdurende stroom informatie via sociale netwerksites.
Hoewel de belangstelling voor een bepaald sociaal netwerk in de loop der tijd kan fluctueren, zal het concept vrijwel zeker blijven bestaan. Het succes van een webinitiatief is echter moeilijk te voorspellen, gegeven de vaak weinig duurzame bedrijfsmodellen. Ik wil me dan ook niet te veel vastleggen op welk commercieel initiatief dan ook, maar sociale netwerken bieden bij voldoende actieve professionals uit het bibliotheekwezen, zonder twijfel fantastische mogelijkheden voor samenwerking.
Facebook en LinkedIn
In mijn column in Computers in Libraries van september 2007 omschreef ik Facebook als het meest veelbelovende sociale netwerk voor bibliotheken. Hoewel Facebook nog altijd een steeds groter en gevarieerder publiek trekt, zie ik nu een aanzienlijke afname in de uitwisseling van professionele informatie via dit medium. Nog steeds zijn vele bibliothecarissen actief op Facebook, maar de nadruk ligt inmiddels meer op recreatieve activiteiten.
LinkedIn is een ander sociaal netwerk dat de moeite waard is voor de bibliotheekprofessional. Het vervult een eigen specifieke rol als site voor carrièreontwikkeling. Het is bij uitstek geschikt voor het leggen van contacten binnen uw specialisatie. Via een netwerk van actuele professionele contacten en introducties van online collega's kunt u uw professionele netwerk voortdurend uitbreiden. LinkedIn is met name waardevol op het moment dat u een baan zoekt. De introducties en aanbevelingen die in de loop der jaren zijn verzameld komen goed van pas wanneer u promotie vraagt of een nieuwe baan zoekt. Als u informatie zoekt over een bepaald bedrijf of een bepaalde organisatie, kunt u via LinkedIn niet alleen de topmanagers, maar ook gewone medewerkers traceren. Sommige organisaties ontmoedigen hun medewerkers zelfs profielen op openbare sites als LinkedIn op te stellen om te voorkomen dat de concurrent hun personeel wegkaapt.
Twitt er en het laat aatste nieuws
Met name voor diegenen die geïnteresseerd zijn in technologie, is het belangrijk op de hoogte te blijven van de nieuwste ontwikkelingen. Ik wil weten wanneer er een nieuw boek of artikel verschijnt op terreinen die mijn interesse hebben, wanneer nieuwe software of technologie op de markt komt en wanneer iemand in de branche met een nieuw of interessant idee of project komt. Ik heb een groot aantal persoonlijke en technische mechanismen opgezet om op de hoogte te blijven van ontwikkelingen op het gebied van bibliotheekautomatisering. Ik heb een batterij aan meldingen in Google en andere zoekmachines ingesteld en alle bedrijven in de branche doen hun uiterste best om me als een van de eersten op de hoogte te stellen van relevante activiteiten.
Of het nu gaat om fusies of overnames, nieuwe producten of belangrijke contracten, ik ontvang een constante stroom aan informatie. Vanuit mijn oogpunt is dit allemaal onbewerkte informatie. Alles wat binnenkomt, gaat er in een of andere vorm weer uit. Alle persberichten worden samengebracht in Library Technology Guides en verspreid via de website en de RSS-feeds en e-mails met maandelijkse samenvattingen. Ik plaats selectief informatie die ik uitzonderlijk interessant vind op Twitter. Informatie die wat meer context behoeft is in een langere blog weer te geven.
Deze onbewerkte informatie gebruik ik ook bij het schrijven van artikelen voor externe, gedrukte media. Ik verzorg elke maand diverse nieuwsartikelen en columns. Uit deze stroom inkomende ruwe gegevens selecteer ik een of twee van de belangrijkste ontwikkelingen, ik doe uitgebreid onderzoek naar de context en verdere details en plaats de ontwikkelingen in de grotere trends binnen de bibliotheekautomatisering.
In het afgelopen jaar is Twitter een van de beste bronnen gebleken voor informatie over actuele gebeurtenissen die mij tot verder lezen, schrijven en onderzoek hebben aangezet. Hoewel het al langer bestaat, hebben bijdragen van professionals uit het bibliotheekwezen pas recentelijk het gewenste niveau bereikt.
Twitter basics
Twitter is een microweblogdienst die leden de mogelijkheid biedt korte berichten van niet meer dan 140 tekens, tweets genaamd, te publiceren. Sociale groepen bestaan uit personen die elkaars tweets willen lezen. Degenen die uw tweets willen lezen zijn uw volgers. Tweets worden voornamelijk gelezen door mensen die ervoor gekozen hebben u te volgen, maar zijn (tijdelijk) beschikbaar voor iedereen op Twitter bij het zoeken op termen en onderwerpen. Hash tags, oftewel een hekje (#) gevolgd door een trefwoord, kunt u aan een bericht toevoegen om aan te geven over welk onderwerp of welke gebeurtenis uw tweet gaat. De Twitter-etiquette vereist dat u, als u een interessant bericht met uw volgers wilt delen, dit doorgestuurde bericht laat voorafgaan door de aanduiding RT (ReTweet). Retweeting vergroot het bereik van een bericht en zorgt ervoor dat de belangrijkste en interessantste stukjes nieuws verder via het medium worden verspreid.
Veel tweets vormen een samenvatting of uittreksel van een nieuwsartikel, website, blog entry of andere bron onder vermelding van de URL. Aangezien u geen enkel teken wilt verspillen als u iets zinnigs wilt zeggen binnen de toegestane ruimte, wordt op grote schaal gebruikgemaakt van URL-inkortdiensten, zoals bit.ly.
Gebruikers van Facebook die nog niet bekend zijn met Twitter, moeten zich voorstellen dat alle overbodige informatie wordt geschrapt behalve het nieuwsoverzicht. Wat overblijft is een stroom commentaar, ideeën, nieuwsfeiten en roddels. Twitter is het hulpmiddel bij uitstek om op de hoogte te blijven van nieuws binnen uw interessegebied. Of u nu het laatste wilt weten over uw favoriete popidool of ontwikkelingen op een of ander obscuur wetenschappelijk gebied wilt volgen, er is een onwaarschijnlijke hoeveelheid informatie beschikbaar. Voorheen hoorde ik vaak over de nieuwste ontwikkelingen in de branche via Facebook, maar dat is nu niet meer het geval. Twitter is tegenwoordig hét medium voor de laatste nieuwtjes binnen mijn interessegebieden.
U treft echter ook een enorme hoeveelheid irrelevantie informatie aan op Twitter. Twitter wordt door velen gebruikt als een medium om hun dagelijkse leven vast te leggen. Het is niet ongebruikelijk om persoonlijke details te horen die u niet interesseren of die u niet eens wilt weten. Effectief gebruik van Twitter betekent dat u profielen moet selecteren die u volgt en die informatie opleveren die u interessant en nuttig vindt.
Twitter is ideaal voor de mobiele samenleving en werkt net zo goed op uw mobiele telefoon als op een laptop of desktop. Hoewel het mogelijk is om via een mobiele telefoon bepaalde activiteiten op sites als Facebook uit te voeren, is de volledige functionaliteit alleen toegankelijk via een webbrowser. Doordat Twitter volledig mobiel is te gebruiken, is de dienst toegankelijk voor een enorm breed publiek.
Volgers cultiveren
Gebruikers van Twitter kunnen op diverse niveaus actief zijn. Sommigen gebruiken Twitter alleen passief als bron van informatie. Een meerderheid van de gebruikers houdt zich op de achtergrond en leest berichten van anderen, maar schrijft zelf bijna nooit iets; ongeveer vergelijkbaar met het ontvangen van een nieuwsbrief per e-mail. Ik zie veel profielen op Twitter die tientallen en soms honderden anderen volgen, maar zelf nauwelijks volgers hebben of tweets schrijven. Maar Twitter zou behoorlijk saai zijn zonder mensen die actief berichten plaatsen, en gelukkig zijn er daar genoeg van. Het is prima om een discussie te volgen, maar het is nog beter om je stem te laten horen. Weinigen zouden de moeite nemen iets op Twitter te plaatsen zonder een geïnteresseerde groep lezers. Op Twitter is het doel een geïnteresseerde groep volgers te cultiveren die uw tweets willen lezen. Uw volgers zijn meestal mensen die u kennen, over u gehoord hebben of geïnteresseerd zijn in wat u in uw tweets heeft te melden. Uw volgers hebben er zelf voor gekozen u te volgen en bestaan doorgaans uit mensen die uw persoonlijke of professionele interesses delen. Popartiesten kunnen wel honderden duizenden volgers aantrekken.
Terwijl ik dit schrijf, zie ik dat 787.155 mensen David Pogue, columnist op technisch gebied voor de New York Times, volgen. Pogue heeft onlangs een boek geschreven met de slimste en origineelste tweets van volgers die reageerden op zijn dagelijkse thema's en vragen. Twitter is een vehikel voor politiek en voor sociale verandering geworden. Bijna twee miljoen mensen volgen bijvoorbeeld Barack Obama. Het ongelofelijke succes van sociale netwerken is bijna dagelijks in het nieuws, met Twitter als koploper bij het verspreiden van informatie, zelfs wanneer officiële kanalen geblokkeerd zijn.
Het gebruik van Twitter in het bibliotheekwezen heeft weliswaar niet dezelfde impact als de internationale politiek, maar is inmiddels wel ingeburgerd. In onze niche zijn de aantallen relatief bescheiden – een netwerk van een paar honderd volgers op Twitter is voor ons al enorm.
Organisat ies op Twitter
Ik zie dat steeds meer instellingen actief zijn op Twitter. Sociale media zijn onderdeel geworden van de public relationsstrategie van veel organisaties. Een goedbeheerde Twitter-feed kan een zeer effectief kanaal zijn voor de verspreiding van de boodschap van een organisatie aan de klant. Gezien het groeiend aantal gebruikers van Twitter zou het een ernstige tekortkoming zijn om deze dienst niet op te nemen in de mediastrategie van een organisatie.
Veel bibliotheken zijn met Twitter-feeds begonnen. Het is een van de vele mediumkanalen die een bibliotheek kan gebruiken om haar klanten te informeren over actuele activiteiten, uitbreidingen van de collectie of andere vermeldenswaardige ontwikkelingen.
Er zijn ook steeds meer bibliotheekautomatiseringsbedrijven en andere organisaties gericht op het bibliotheekwezen die Twitter-feeds gebruiken. Deze feeds geven voornamelijk informatie over persberichten, productaankondigingen, nieuwe klanten of diensten.
Effectief gebruik van Twitter door organisaties vereist echter een gedisciplineerde aanpak waarbij regelmatig relevante informatie moet worden gepubliceerd die aansluit bij de interesses van de klanten van een organisatie. Het is een fluitje van een cent om als bibliotheek een Twitter-account op te zetten en een paar tweets te publiceren, maar het vereist discipline, mankracht en middelen om een constante stroom van interessante informatie op gang te brengen en te houden gedurende een langere periode.
Veel mensen beschouwen Twitter, evenals Facebook, als een persoonlijke en recreatieve activiteit. Twitter kan echter ook beroepsmatig worden ingezet. U kunt Twitter gebruiken om op de hoogte te blijven van nieuws over uw vakgebied, bij het oplossen van problemen, of om anderen te informeren over uw activiteiten en prestaties.
Wil Twitter een effectief hulpmiddel zijn in uw professionele ontwikkeling, dan is het zaak enige discipline te betrachten bij uw keuze van onderwerpen waarover u wilt tweeten en wie u wilt volgen. Zo krijgt u meer volgers in de vorm van collega's die uw interesses delen.
Mijn ervaring is dat de kwaliteit van de informatie die ik via Twitter ontvang een stuk hoger is als ik selectief te werk ga bij mijn keuze van wie ik volg. Een te ruime keuze levert een hoop irrelevante informatie op. Zelfs bij een zorgvuldige afweging kunnen er nog tientallen tweets tussen zitten die weinig interessant zijn. Een te grote groep profielen volgen om vooral geen nuttige informatie te missen, is als drinken uit een brandslang. Het is dan zaak om het aantal te verminderen om effectiever gebruik te maken van de media. Ik volg alleen de slimste, best geïnformeerde en actiefste personen op mijn interessegebied. Bij iedereen speelt zijn of haar persoonlijkheid en zienswijze een rol bij de keuze van onderwerpen waarover hij of zij bericht. Velen gebruiken Twitter als expressief medium om hun dagelijkse gedachten en activiteiten te ordenen. Sommige vermelden alleen belangrijke gebeurtenissen, terwijl anderen meer gedetailleerd verslag doen van hun dagelijkse bezigheden.
Gedraag je niet als een tiener
Ik zou u willen aanraden uw online rol in overeenstemming te houden met uw beroepsmatige positie. Volwassenen hoeven zich op Twitter of andere web 2.0-applicaties niet opeens als tiener te gedragen − hoewel bepaalde uitdrukkingsvormen in tekstberichten natuurlijk van alle generaties zijn. Het maximum van 140 tekens voor een bericht op Twitter zou echter moeten resulteren in korte, professionele vermeldingen. Twitter zorgt ervoor dat ik me kort en bondig moet uitdrukken met een soberheid aan woorden die ook mijn publicaties in andere media ten goede komen.
Voor degenen die Twitter professioneel gebruiken is het een medium om anderen te laten weten wat uw gedachten zijn, wat u zoal leest en met welke interessante zaken u zich bezighoudt. Het is prima om interessante artikelen en verslagen te vermelden, of andere interessante literatuur die u tegenkomt. Laat uw volgers weten wat u leest en wat u ervan vindt. Ik ben zelf een vrij druk bezet man en ik blijf graag op de hoogte van nieuwe publicaties. Reacties op Twitter helpen me vaak om te beslissen of ik tijd vrij moet maken om iets te lezen of niet.
Op technisch gebied is het een fantastische manier om te horen over wat anderen nuttige hulpmiddelen vinden, zoals bepaalde programmeertools, multimediaprogramma's, browser plug-ins, enzovoort. Ik ben altijd weer blij als iemand een link naar een artikel vermeldt dat ik anders misschien niet zou hebben ontdekt, of een nieuwtje weet over een van de bedrijven of producten waarin ik geïnteresseerd ben.
Ikzelf publiceer heel gericht op Twitter. Mijn tweets komen vrij nauwkeurig overeen met mijn professionele werkterrein. U zult niet veel te horen krijgen over persoonlijke activiteiten, met uitzondering misschien van een nieuwe editie van mijn travelogue (ik kom op heel wat interessante plaatsen). Als ik een nieuwtje op professioneel gebied heb, is Twitter meestal de eerste plek waar ik er melding van maak. Als u als een van de eersten op de hoogte wilt zijn van wat ik als de interessantste en belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van bibliotheekautomatisering beschouw, kunt u mij volgen op Twitter op http://twitter.com/mbreeding.
